HAYY ve KAYYYÛM ALLAH
ALLAH’IN HAYAT SIFATI
Hayat, Allah’ın subûtî sıfatlarından biridir. Allah’ın subûtî sıfatları sekizdir: Hayat, ilim, sem’, basar, irâde, kudret, kelâm, tekvîn.
ALLAH’IN HAYAT SIFATI
Allah hakkında Hayat sıfatının varlığı zorunludur. Sözlük anlamı ölümün zıttı olan diri olmak demektir. Allah hakkında kullanıldığında bunun anlamı, “Allah’ın her zaman için ölmeyen ve uyumayan diri olması” anlamındadır. Hayatı için bir başlangıç ve sonuç yoktur. Diğer isim ve sıfatları gibi hayat sıfatı da ezelî ve ebedîdir.
el-Hayy Her zaman var olan ve hayat ile mevsuf olan, ezelî ve ebedî hayat sahibi…
Hayy, Hayat sahibi ve diri demektir. el-Hattabî, “Allah’ın sıfatları içinde Hayy, devamlı var olan, hayat ile mevsuf olan, hayatı ölümden sonra çıkmamış olan ve de hayattan sonra kendisine bir ölüm ârız olmayacak olandır. Diğer canlıların hayatına iki ucunda ölüm ârız olur” der. Allah olmasaydı, ne hayat olurdu, ne de hayattan ve varlıklardan bir eser.
Allah hakkında “Hayat”, Kur’ân-ı Kerim’de beş yerde zikredilmektedir:
1.“Allah o ilâhtır ki Kendisinden başka ilâh yoktur. Hay’dır, Kayyûm’dur.” (Bakara, 255)
2.“Allah o İlâhtır ki Kendinden başka ilâh yoktur. Hayy O’dur, Kayyûm O’dur.” (Âl-i İmran, 2)
3.“Bütün yüzler, Hayy-u Kayyum’a baş eğmiştir. (Tâha, 111)
4.“Öyleyse sen ölmeyen, o mutlak hayat sahibi Allah’a dayan ve O’nu hamd ile tesbih et.” (Furkan, 58)
5.“Tam mânâsıyla Diri olan yalnız O’dur. Ondan başka ilâh yoktur.” (Mü’min, 65) Görüldüğü gibi Hayy ismi üç yerde yaratıkları ayakta tutan, yöneten, idare eden ve koruyan anlamında olan “Kayyûm” ismiyle birlikte zikredilmektedir.
Bütün canlılar, hayatlarını Allah’a borçludur. Onları dirilten var eden ve diri tutan O’dur. Onun için Allah’a muhtaçtırlar. Oysa Allah başkasına muhtaç değildir. O, Samed’tir, her şey ve herkes O’na muhtaç olduğu halde kendisi başka bir şeye muhtaç değildir.
Bir de Selbî sıfatlar vardır ki, bunlara Tenzihî sıfatlar da denir; Zât-ı İlâhî’nin acz, fakr, zaaf, ihtiyaç, yeme-içme, doğma-doğurma… gibi Cenâb-ı Zât hakkında eksiklik ve kusur sayılan evsaftan münezzeh ve müberra olmasını gösteren ifadelerdir.
EL-HAYY
Doğan günde, esen yelde, açan gülde murad Sensin,
Diyen dilde, yapan elde, çalan telde sanat Sensin,
Söner güneş, kayar yıldız, her hayatın bir sonu var;
Hayy sana münhasır yârab, sonu gelmez hayat Sensin.
Yârabbi!..
Ruhsuz sandığımız dünya, güneş., ay;
İlâhî cezbenle devreder durur,
Verdiğin hizmette eylemez kusur…
Biz garip bedenler, bunca ham ervah,
Sana dikleniriz, eyvah ki eyvah!..
Biliriz ki, ölecektir doğanlar,
Göçüp giden birer candır zaman içinde anlar…
Ebedî hayat senindir Yârab,
Senindir cümle zamanlar.
Hayy sensin İlâhî, Sensin sonsuz hayat,
Senden hayat bulur cümle canlar…
Bedene can veren özge can Sensin,
Ezelden ebede yaşayan Sensin,
İmân ettik Yâ İlâhî,
Hayatı kendiyle başlatan Sensin…
(Esma-i Hüsnâ’dan Esintiler-Sadettin Kaplan-Marifet Yayınları)
***
Rabbine dön, kırılsın şeytanın tuzakları,
O zaman sana yakın edecek uzakları!
(Esma-i Hüsnâ Şerhi-Mustafa Necati Bursalı)
EL-KAYYYÛM
Varlığı ve bekası kendi zatından olan, bulunduğu hâl üzere dâim duran ve bütün varlıkları varlıkta tutan, kendi kendine kâim..
Bütün kâinatı varlıkta tutup onları yöneten, her şeyi yoktan var eden, her şeyi idare edip yöneten, mahlukâtın ihtiyaçlarını gözeterek, onları koruyarak işlerini bir nizam içerisinde yürütendir. Yani verdiği hayatı âhenk içinde devam ettiren ve her an her şeyi görüp gözeten O’dur.
Kayyûm, Kur’ân da Üç Yerde Geçer
1.“Allah o İlâhtır ki Kendisinden başka ilâh yoktur. Hay’dır, Kayyûm’dur.” (Bakara, 255)
2.“Allah o İlâhtır ki Kendinden başka ilâh yoktur. Hayy O’dur, Kayyûm O’dur.” (Âl-i İmran, 2)
3.“Bütün yüzler, Hayy-u Kayyum’a baş eğmiştir.” (Tâhâ, 111).
Videolar:
*(Bizi Seven Var 121. Video “Ayetel Kürsi Tefsiri-Şadi Eren 22 Dk” 8.Sınıf 23.Ders)
*(Bizi Seven Var 121. Video “Allah’ın İsimleri-63 El-Hayy (4K)-Feyyaz Tv 18 Dk” 8.Sınıf 23.Ders)
*(Bizi Seven Var 121. Video “Allah’ın İsimleri-64 El-Kayyum (4K)-Feyyaz Tv 17 Dk” 8.Sınıf 23.Ders)
