ER-RAB
Allah Teâlâ şöyle buyurur:
“De ki: Allah her şeyin Rabbi iken ben Ondan başka Rabb mi arayacağım?” (En’am: 6/164.)
O, bütün kullarını çekip çevirerek ve çeşitli nimetler vererek terbiye edendir. Özel olarak da salih kullarını, onların kalblerini ruhlarını ve ahlaklarını düzeltmek suretiyle terbiye edendir.
Bu sebeple salih kullar çoğunlukla bu ism-i şerif ile O’na dua ederler. Çünkü onlar Cenab-ı Haktan bu özel terbiyeyi talep ederler.
Rabb kelimesi, yaratma, büyütüp yetiştirme, terbiye etme, yağmur indirip rızık verme, sahib ve mâlik olma, görüp gözetme, tedbîr etme, nimet verme, ululuk ve efendilik mânâlarını bünyesinde toplayan, şefkat, sevgi ve merhamet neticesinde tezahür eden bir vasıftır. (İbn Fâris, 2/381.)
Rabb kelimesi, Kur’ân nazil olduğu sırada Arapça’da “itâat olunan efendi, herhangi bir durumu düzelten kimse, bir şeyin mâliki” mânâlarını ifade ediyordu. İslâm’da ise, benzeri olmayan efendi, verdiği nimetleriyle mahlukâtı ıslah eden, yaratma ve emretmenin sahibi mânâsınadır. (Taberî, 1/141 vd.)
Rabb kelimesi aslında “terbiye” den gelir. Terbiye ise bir şeyi, kemâline ulaştırıncaya kadar yavaş yavaş geliştirmek demektir. Bir baba veya bir terbiyeci çocuğu yetiştirirken nasıl onun ihtiyaçlarını giderir, bütün hallerini görür gözetir, yanlış hâllerini düzeltir, merhamet ve şefkatle bilmediklerini öğretirse; yaratıkların Rabb’ı yüce Allah da bütün bunları ziyâdesiyle mahlûkatına vermiştir.
Kur’ân’da dualar en çok bu isimle yapılır. İnsan yaratıcısına, sahip ve mâlikine, O’nun şefkat, merhamet ve sevgisine ilticâ ederek, O’na bütün dileklerini “Rabb” ismiyle açar. ibadet de, işte böyle rubûbiyette tek olan Rabb’e yapılır. “O göklerin, yerin ve o ikisinin arasında olan her şeyin Rabb’idir. Öyleyse yalnız O’na kulluk et. O’na ibadetinde sabır ve sebat göster. Ona denk ve adaş olacak hiç kimse bilir misin?” (Meryem, 19/65).
Kur’ân’da ilk inen âyetlerde en çok kullanılan isim Rabb ismidir (Alâk, 1-5; Müddessir, 1-7; Müzemmil, 9-10; Kalem, 6-8; Fatiha, 1). Allah isminden sonra Kur’ân’da en çok zikri geçen isim, Rab ismidir. “Rab” kelimesi, Kur’ân-ı Kerim’de tam 968 yerde geçer.
***
İLAHÎ SEVK DELİLİ
Özellikle hayvanlar âlemine baktığımızda, şuursuz olmalarına rağmen, her bir hayvanın şuurluymuş gibi hareket ettiğini görürüz. Mesela arılar bal yaparken şaşırtıcı bir şekilde ustaca çalışıyor. Acaba arılar bal alacakları çiçekleri nasıl biliyor? Bal kovanını nasıl tasarlıyor? Bütün bunları onlara öğreten kimdir? Kendi kendilerine bunları yapmaları mümkün müdür? Bir ördek yavrusu doğar doğmaz yüzmeye başlıyor. Bütün hayvanlar ilk doğdukları an annelerinin memesini buluyor ve karnını doyuruyor. Bütün bunları o yavrulara öğreten kimdir? İnsan yavrusu şuurlu olmasına rağmen doğar doğmaz bunları yapamıyor. O halde şuursuz hayvanlar bunu nasıl yapıyor? Onları idare eden, bütün bu bilgileri doğmadan talim eden birisi var. O da her şeyi bilen, her şeyi bir hikmete göre yapan Yüce Allah’tır.
Videolar:
